Κοινωνικό φαινόμενο ο φασισμός

Μετά τις εκλογές της 6ης Μάη, αναλύοντας το φαινόμενο της εκλογικής έκρηξης των νεοναζί («Κόντρα», αρ. φύλλου 686, 12.5.12), γράφαμε ότι το φαινόμενο είναι πολύ πιο σύνθετο από την απλή προσέγγιση ότι το 7% είναι νεοναζί ή ότι πρόκειται για ψήφους θυμού και διαμαρτυρίας, που ρίχτηκαν περίπου στο χαβαλέ. Σημειώναμε μια σειρά λόγους που φουσκώνουν τη νεοναζιστική εκλογική δύναμη. Αναφερθήκαμε στο φούντωμα της ρατσιστικής και εθνικιστικής ακροδεξιάς σε όλη την Ευρώπη. Στην επίσημη αστική πολιτική που έχει ψηλά στην ατζέντα της θέματα με τα οποία κάνουν παιχνίδι οι νεοναζί και κυρίως το μεταναστευτικό. Στο κλίμα που έχει δημιουργηθεί την τελευταία διετία, με την κυριαρχία των κραυγών, τις κρεμάλες και την απαίτηση για «τιμωρία των ενόχων» (μεταξύ των οποίων δεν βρίσκονταν οι καπιταλιστές, αλλά μόνο αστοί πολιτικοί που διαχειρίστηκαν την εξουσία), χωρίς ούτε μια στοιχειώδη ανάλυση σε βάθος, που ταιριάζει γάντι και με το σλόγκαν των νεοναζί «να ξεβρωμίσει ο τόπος», σύνθημα που τους επέτρεψε να συνυπάρξουν καμουφλαρισμένοι με τους υπόλοιπους «αγανακτισμένους» στο Σύνταγμα και άλλες πλατείες. Στο γεγονός ότι τα ΜΜΕ και οι κατευθυνόμενες εταιρίες δημοσκοπήσεων έβαλαν τη νεοναζιστική συμμορία στη βεντάλια των κομμάτων που «μετρούσαν», δίνοντάς της παραπέρα αέρα και απενοχοποιώντας το ναζιστικό μόρφωμα.

Κυρίως, όμως, σημειώναμε έναν παράγοντα ο οποίος έμεινε εκτός της προβληματικής που αναπτύχθηκε μετά το «επεισόδιο Κασιδιάρη». Γράφαμε: «Πέμπτο και κυριότερο, είναι η ίδια η κρίση του καπιταλισμού και κυρίως η καταστροφή των μεσαίων στρωμάτων, που συντείνει στη φασιστικοποίηση της δημόσιας ζωής. Σημαντικό μέρος αυτών των στρωμάτων χαρακτηρίζονταν από λούμπεν συμπεριφορές και κατά την περίοδο της ακμής τους. Διαμόρφωναν ένα μοντέλο "ελληναράδων", με προκλητική καταναλωτική συμπεριφορά, αμοραλιστών, με μοναδικό τους δόγμα "η πάρτη μας". Πολιτικά ήταν πάντοτε με την εκάστοτε εξουσία, σε μια προσπάθεια να εξυπηρετήσουν την "πάρτη τους". Τώρα, με την καταστροφή να τα απειλεί ή να έχει ήδη γίνει πράξη, αυτά τα στρώματα είναι έτοιμα να πάνε στο φασισμό, έχοντας χάσει κάθε εμπιστοσύνη στο παραδοσιακό πολιτικό σύστημα, το οποίο μέχρι πρότινος προσκυνούσαν».

Το γεγονός ότι οι νεοναζί διατήρησαν και τις ψήφους τους (έχασαν κάτι παραπάνω από 15.000) και τα ποσοστά τους και στις εκλογές της 17ης Ιούνη επιβεβαίωσε αυτή την εκτίμηση. Το «επεισόδιο Κασιδιάρη» δεν επηρέασε καθόλου αυτούς που ψήφισαν τους νεοναζί. Αν πιστέψουμε τα exit polls, έχασαν ένα ποσοστό προς τη ΝΔ και κέρδισαν από το ΛΑΟΣ και άλλες κατευθύνσεις. Επειδή, όμως, τα exit polls είναι γενικά αναξιόπιστα, ας μείνουμε στο τελικό αποτέλεσμα που είναι αυτό που έχει σημασία.

Γιατί το «επεισόδιο Κασιδιάρη» δεν έκανε ζημιά στους νεοναζί; Γιατί τα αστικά κόμματα και τα αστικά ΜΜΕ το χειρίστηκαν ως παρασπονδία στο πλαίσιο του πολιτικού σαβουάρ βιβρ, του έδωσαν ηθικολογική διάσταση και όχι πολιτική διάσταση, φτάνοντας στις ρίζες του ναζιστικού φαινόμενου. Γιατί την ίδια ώρα που έβριζαν τους νεοναζί ελέω Κασιδιάρη, συνέχιζαν να έχουν ψηλά στην ατζέντα τους τα θέματα της μετανάστευσης και της ασφάλειας, που αποτελούν τα αγαπημένα θέματα των νεοναζί. Όταν όλοι οι ηγέτες των αστικών κομμάτων περνούσαν από τη ΓΑΔΑ και έδιναν τα διαπιστευτήριά τους στη μπατσαρία, δημιουργούσαν ένα περιβάλλον πολιτικής νομιμοποίησης των νεοναζί. Σε κοινωνικά εξαθλιωμένους νέους που η μόνη συλλογικότητα που έχουν γνωρίσει είναι αυτή της «θύρας» των οργανωμένων οπαδών και που «τρέφονται» με τις καταδρομικές επιχειρήσεις κατά των οπαδών των αντίπαλων ομάδων, σε «ελληναράδες» με λούμπεν συμπεριφορές, σε κατεστραμμένους μικροαστούς που έχουν χάσει τον κόσμο κάτω από τα πόδια τους και νομίζουν ότι γι’ αυτό φταίνε «τα λαμόγια οι πολιτικοί», η τραμπούκικη συμπεριφορά του Κασιδιάρη δεν προξένησε καμιά εντύπωση, όταν δεν προξένησε ικανοποίηση. Ετσι, οι νεοναζί πέρασαν αλώβητοι από τη δεύτερη εκλογική μάχη.

Με το παραλήρημα του φύρερ το βράδυ των εκλογών δεν έχει σημασία ν’ ασχοληθούμε. Κάθε νοήμων άνθρωπος ανατρίχιαζε που το άκουγε. Δεν νομίζουμε, όμως, ότι ανατρίχιασαν εκείνοι που τον ψήφισαν, γιατί στην πλειοψηφία τους δεν σκέπτονται καν. Είναι πλημμυρισμένοι από ένα μίσος τυφλό, που κατευθύνεται στους πιο αδύναμους της κοινωνίας, στους μετανάστες. Όσο το κυρίαρχο πολιτικό κλίμα θα τους ευνοεί, θα κάνουν νυχτερινές επιθέσεις λιντσάροντας μετανάστες όπου τους πετύχουν ξεμοναχιασμένους. Και οι μπάτσοι θα εξακολουθήσουν να κάνουν τα στραβά μάτια.

Πολλοί θεωρούν μερικά πράγματα «κοινότυπα», όμως αυτές είναι οι μεγάλες αλήθειες που έχουν επιβεβαιωθεί από την Ιστορία. Το φασιστικό φαινόμενο είναι κοινωνικό φαινόμενο και μόνο κοινωνικά μπορεί να αντιμετωπιστεί. Αν δεν ανέβει το ταξικό εργατικό κίνημα, αν δεν αναπτυχθεί μια νέα εργατική συλλογικότητα, δεν αντιμετωπίζεται ο φασισμός. Όλα τα υπόλοιπα, οι αντιφασιστικές δράσεις της μιας ή της άλλης μορφής, είναι μεν απαραίτητα, αλλά δεν πρόκειται να δώσουν λύση. Και βέβαια, αποτελεί παγίδευση η προσφυγή στην αστική δημοκρατία για να χτυπήσει αυτή το φασισμό με τον κρατικό της μηχανισμό. Ο φασισμός αποτελεί έκφραση της αστικής πολιτικής, πολύτιμη σε συνθήκες κρίσης και κοινωνικής αναταραχής.

εφημερίδα «Κόντρα»