...εν μέρει Christmas

Πολλά είναι τα αήθη, τα έθιμα και τα εύθυμα των αγ(ρ)ίων αυτών ημερών. Η εορταστική μας συντάκ3 Γκλόρια Καλαντίδου-Φωτάκια, αναφέρεται συγκεντρωτικά σε κάποια από αυτά.
Ένα έθιμο που σώζεται ως τις μέρες μας (όπως όλα τα έθιμα που έχουν να κάνουν με χρήματα) είναι τα κάλαντα. Χιλιάδες παιδιά, ομάδες, σύλλογοι και φορείς, ξαμολιούνται στους δρόμους, στα μαγαζιά, στα σπίτια, ακόμα και στα μέσα μαζικής μεταφοράς (λαοφορεία κ.α.) και τραγουδούν για να βγάλουν χρήματα και δώρα (όπως και οι καλλιτέχνες). Το ρεπερτόριο περιλαμβάνει διάφορα τραγούδια όπως “Καλήν ημέρα δράκοντες”, “Άδεια Νύχτα”, “Τρίγωνα, τετράγωνα κι άλλες ανωμαλίες”, “Ο μικρός ντράμερ”, “Ω έλατο, της μάνας σας το κέρατο” και άλλα. Τα παιδιά χτυπούν το κουδούνι (το μόνο μέσο επικοινωνίας του σπιτιού με τον έξω κόσμο εκτός από το τηλέφωνο, αφού η ηχομόνωση, τα κάγκελα και οι πόρτες ανασφαλείας με τις δεκαπέντε μπάρες, δεν επιτρέπουν καμιά επαφή). Οι νοικοκυρές δεν ανοίγουν ή βγαίνουν με το σκουπόξυλο, φωνάζοντας “μας τα είπανε”, μη τυχόν και δώσουν κα’να ευρώ και δεν τους φτάσουν για τα τουλάχιστον τρία κομμωτήρια των ημερών.
Ένα άλλο εύθυμο έθιμο είναι η παρασκευή (και το Σάββατο) φαγητών και γλυκών και το καταβρόχθισμά τους μέχρις σκασίματος. Στο επίκεντρο το πλούσιο τραπέζι, που φέρνει -ως φυσικό επακόλουθο- ολική αδυναμία στο κρεβάτι. Παραδοσιακά φαγητά η γεμιστή γαλοπούλα (ελλείψει της μπορεί να αντικατασταθεί από αμερικανοπούλα, ελληνοπούλα ή ό,τι διαθέσιμο) και το χοιρινό από καλό γουρούνι-βαθμοφόρο. Παραδοσιακά γλυκά των ημερών τα μακαρόνια με μέλι, οι κουραδομπιέδες και ο μπακλαβάς γωνία. Τούτες τις άγιες μέρες, υπερχειλίζονται μέχρι σκασμού οι κοιλιές και οι λεκάνες (των γυναικών και του μπάνιου), ενώ αμέσως μετά αρχίζουν οι διαφημίσεις των κέντρων αδυνατίσματος, καθώς και οι επισκέψεις στους τριγλυκεριδιολόγους.
Άλλο εύθυμο, είναι η μετατροπή του περιβάλλοντος σε γράφημα και οθόνη equalizer, με χιλιάδες λαμπάκια που αναβοσβήνουν. Μέσα στα σπίτια ξεφυτρώνουν δέντρα, σε αντίθεση με τον υπόλοιπο χρόνο που μέσα στα δέντρα ξεφυτρώνουν σπίτια (έγινε και σχετικός νόμος για τις δασικές εκτάσεις πρόσφατα). Τα δέντρα στολίζονται με χιλιάδες αστραφτερά, πολυδάπανα κι άχρηστα αντικείμενα και φυσικά και με φωτάκια. Κάθε ζαλισμένος αστούλης που σέβεται τον εαυτό του, μετατρέπει το μπαλκόνι του σε κιτς μπουρδέλο, μέσα σ’ έναν άτυπο, σιωπηλό συναγωνισμό (μην μας πουν αλλιώτικους ή ότι δεν έχουμε).
Στο γιορτινό τραπέζι μαζεύονται οι οικογένειες, που μαλώνουν για τα κληρονομικά, όπως συνηθίζεται. Επίσης, γράφουν στ’ αρχίδια τους τους φτωχούς και αναξιοπαθούντες, οι οποίοι τους ανταποδίδουν το γράψιμο. Τούτες τις άγιες μέρες της αγίας κατανάλωσης και της αγίας χοληστερίνης, οι άνθρωποι πρέπει να είναι αστραφτεροί και χαρούμενοι, να φοράνε τα καλά τους και να κάνουν τα κακά τους.
Ακολουθεί (δυστυχώς) η πρωτοχρονιά...

Συνοψίζοντας, τα Χριστούγεννα είναι η γιορτή της αγίας κατανάλωσης. Όλη η πόλη μετατρέπεται σε ένα λαμπερό μπουρδέλο, με χιλιάδες φωτάκια που ζαλίζουν και με τον μονότονο ήχο τους να στοιχειώνει τους δρόμους και τα μπαλκόνια τις νύχτες. Τον καιρό αυτό επιδράμουν και οι καλικάντζαροι. Κάτι κακομούτσουνα ανθρωποειδή, που μόνο μέλημά τους έχουν την πρόκληση ζημιών στους ανθρώπους. Κι όμως, οι άνθρωποι αγαπούν τους καλικάντζαρους, τρέχουν ξωπίσω τους, τους επευφημούν και τους στηρίζουν. Τους στέλνουν σε μικρά και μεγάλα αξιώματα, για να ‘χουν να βρίζουν σ’ αυτά τον εαυτό τους. Κι έπειτα κάθονται αναπαυτικά, ελπίζοντας να έρθει η δική τους σειρά, η ώρα που θα μεταμορφωθούν κι εκείνοι σε καλικάντζαρους και θα τη βολέψουν.
Τις άγιες αυτές μέρες, γιορτάζει η ματαιοδοξία, η κατανάλωση, το φανταχτερό τίποτα. Γιορτάζουν οι έμποροι και το ξόδεμα, οι πλαστικές και υποκριτικές σχέσεις. Ξαναβρίσκονται για λίγο οι σκορπισμένες παρέες και οι σκορπισμένες οικογένειες. Οι καλικάντζαροι προσφέρουν στους ανθρώπους έναν μισθό παραπάνω για τις μέρες αυτές, μα και πάλι εκείνοι δεν μπορούν να τα καταφέρουν. Τις μέρες αυτές οι καλικάντζαροι γίνονται φιλάνθρωποι. Επισκέπτονται ιδρύματα και μοιράζουν δώρα, φροντίζοντας να το μάθουν όλοι. Γιατί τον υπόλοιπο χρόνο είναι εξαφανισμένοι από τέτοια μέρη. Έχουν άλλες ασχολίες, πιο σημαντικές. Όπως την απορρόφηση της δημόσιας, ξένης περιουσίας και τη διασπάθιση και νομή του πλούτου που παράγουν ατ υποζύγια, οι κατά το κοινώς λεγόμενο μαλάκες. Την εξαπάτηση των ανθρώπων για το δικό τους βόλεμα. Οι καλικάντζαροι τα καταφέρνουν μια χαρά, όσο υπάρχουν μαλάκες.
Αυτές τις μέρες του κούφιου πανηγυριού, οι λιγοστοί εναπομείναντες άνθρωποι βρίσκονται σε περισυλλογή. Όπως και τις υπόλοιπες μέρες. Οι άλλοι χαχανίζουν και γιορτάζουν, επίσης όπως τις υπόλοιπες μέρες. Κι ο νέος χρόνος έρχεται. Μόνο που οι ευχές ουδέποτε κατάφεραν ν’ αλλάξουν το παραμικρό. Γιατί κάθε νέος χρόνος είναι συνέχεια των περασμένων και θερίζει κανείς ό,τι έσπειρε. Καμιά ευχή και καμιά νεράιδα με μαγικό ραβδάκι δεν μπορούν ν’ αλλάξουν το παραμικρό. Ο Χριστός, ο κάθε Χριστός γεννιέται για να σταυρωθεί. Γιατί οι άνθρωποι έχουν διαλέξει εδώ κι αιώνες τον τρόπο με τον οποίο θέλουν να ζουν.

Χρόνια θολά κι εντοιχισμένα...

(δύο κείμενα από τα "Αντικυνωνικά" που κυκλοφορούσαν κάποτε στη Θεσσαλονίκη...)