Τετάρτη 6 Ιανουαρίου 2010

Στα χρόνια της δημοκρατίας, για πρώτη φορά το 1926, στο ίδρυμα Daru-l-Elhan άρχισε η αξιοποίηση του λαϊκού τραγουδιού και καλλιεργήθηκε ή προσπάθεια για συστηματική συγκέντρωση υλικού. Το ίδρυμα αυτό σε συνεργασία με το Ωδείο της Πόλης παρουσίασε 850 συνθέσεις λαϊκών τραγουδιών στο διάστημα 1927-1929. Το 1936 ο Adnan Saygun σε συνεργασία με τον Ούγγρο συνθέτη Bella Bartok και την συμμετοχή των Ulvi Cemal Erkin, Kasim Akses και Ali Riza Yalcin συνέθεσαν περισσότερα από εκατό λαϊκά τραγούδια. Το Ωδείο της Άγκυρας που ιδρύθηκε το 1936, έστειλε ερευνητικά συνεργεία τα όποια συγκέντρωσαν από κάθε χωριό και πόλη της Τουρκίας συνολικά πάνω από 10.000 λαϊκά τραγούδια. Το 1937 ή ίδρυση του ραδιοφωνικού σταθμού έγινε η αιτία να επεκταθούν τα όρια της λαϊκής μουσικής. Το 1960 ένα στρατιωτικό πραξικόπημα ανέτρεψε την κυβέρνηση του Menderes και επιβλήθηκε ένα στυγνό δικτατορικό καθεστώς. Το 1963 το Εργατικό Κόμμα είχε μεγάλη άνοδο και ή λαϊκή κουλτούρα έγινε μόδα. Στις εργατικές διαδηλώσεις προπορεύονταν λαϊκοί μουσικοί πού έπαιζαν τραγούδια του 15ου και του 16ου αιώνα. Το σάζι έγινε σύμβολο της μαχόμενης διανόησης και η λαϊκοδημοτική μουσική και τα τραγούδια της υιοθετήθηκαν από την αριστερά. Το φαινόμενο αυτό ήταν φυσικό να συμβεί μια και οι ασίκηδες είχαν αντιστασιακή παράδοση από τα χρόνια των σουλτάνων και ο κοινωνικός χαρακτήρας των λαϊκών ποιημάτων τα καθιέρωσε σαν τραγούδια διαμαρτυρίας. «Τον ασίκη τον σέβεται ο λαός και τον φοβούνται οι άρχοντες», έγραψε ο φίλος του Nazim Hikmet, ο Abidin Dino. Γύρω στην δεκαετία του ‘70, την πολιτική εκμετάλλευση της λαϊκής ποίησης την ακολούθησε η εμπορευματοποίησή της. Δίνονταν συναυλίες που τις παρακολουθούσαν μεγάλες λαϊκές μάζες και πολλοί ασίκηδες ακολούθησαν το σταρ-σύστεμ κατά τα δυτικά πρότυπα. Πρόσθεσαν στη μουσική τους στοιχεία δυτικά, άρχισαν να παίζουν με ηλεκτρικό σάζι, εντάχθηκαν σε οργανώσεις και πολιτικές παρατάξεις και διαμόρφωσαν ένα είδος νεώτερου λαϊκού ή λαϊκότροπου τραγουδιού με βάση την παράδοση άλλα με εκσυγχρονισμένα το περιεχόμενο της ποίησης και τους ερμηνευτικούς τρόπους. Μετά το 1960 παρουσιάστηκε το φαινόμενο ένας εξηνταεπτάχρονος διανοούμενος, παλιός τραγουδιστής της όπερας, να τραγουδάει τα λαϊκά τραγούδια με το σάζι του διατηρώντας, όμως, το ύφος της όπερας. Ο Ruhi Su για χρόνια είναι απαγορευμένος από το κρατικό ραδιόφωνο εξ αιτίας των πολιτικών του πεποιθήσεων. Ο λαός της Ανατολής δε μπόρεσε να ακολουθήσει τέτοιου είδους έντεχνα κατασκευάσματα πού αισθανόταν ότι πρόδιναν τις παραδόσεις του, αλλά αυτό το στυλ -αλά Ruhi Su- έγινε δημοφιλές στον κόσμο των διανοούμενων, που τον λάτρεψαν. Ο Ruhi Su ίδρυσε μια χορωδία, την Dostlar Korosu (χορωδία των φίλων), που οι δραστηριότητές της επεκτάθηκαν σε όλη την Ανατολή και υπερασπίστηκε με τον τρόπο του την αξία των λαϊκών τραγουδιών.
Σπουδαίοι ασίκηδες της δεκαετίας του ‘70 που επιμένουν στον αυθεντικό τρόπο παρουσίασης του λαϊκού τραγουδιού είναι ο Asik Mahsuni, ο Asik Ihsani και ο Cinar.Ο πιο δυναμικός και γνήσιος αντιπρόσωπος της τουρκικής λαϊκής ποίησης στον αιώνα μας ήταν ο τυφλός βάρδος Asik Veysel. Άλλοι δημοφιλείς σύγχρονοι ασίκηδες πού καλλιεργούν τους παραδοσιακούς δρόμους του λαϊκού τραγουδιού είναι ο Nesimi, ο Κούρδος τροβαδούρος Ali Tenco που δρα με τον ταμπουρά του αυτοεξόριστος στη Γαλλία, ή Κούρδισσα τραγουδίστρια Gulistan και ο Κούρδος βάρδος Sivan Perwer. Από το 1975 Zulfu Livaneli με το μπαγλαμά του και τη συμμετοχή πολλών λαϊκών μουσικών οργάνων σε σχήμα παραδοσιακής ορχήστρας, άρχισε να καλλιεργεί ένα νέο πνεύμα στη λαϊκή μουσική. Ο εκφραστικότερος από τους νεώτερους ασίκηδες, που συνδυάζει τον σεβασμό στο παραδοσιακό τραγούδι με τον πειραματισμό του έντεχνου λαϊκού τραγουδιού, είναι το ίνδαλμα των αριστερών Τούρκων, ο Ahmet Kaya. Τα τελευταία χρόνια στην Τουρκία, ο τουριστικός σύνδεσμος του Ικονίου, ή ένωση των λαϊκών ποιητών του Tarla, τα εντόπια πανηγύρια, οι γάμοι και τα λαϊκά χωριάτικα γλέντια προσφέρουν μεγάλες υπηρεσίες στο θέμα της αναγνώρισης και της διάδοσης του αυθεντικού λαϊκού τραγουδιού.
Θωμάς Κοροβίνης - "Οι ασίκηδες"

4 σχόλια:

Μαύρος Γάτος είπε...

Πολύ ενδιαφέρον,όμως λάμπει διά της απουσίας του ο υπέροχος Omar Fruk Tekbilek!

Καλή χρονιά Μπακάλη!
Σ;ο)))

theogrocer είπε...

Good year, Dunlop

Μαύρος Γάτος είπε...

Michelin. Πάσχα πιά.

theogrocer είπε...

Τι θα πει αυτό το "Πας χάπια"; Δεν πάω πουθενά χάπια, κάθε happy το κρατάω για μένα. Μ' όνο για μένα...