Πέμπτη 28 Ιανουαρίου 2010

Η Ιουδαιοχριστιανική κουλτούρα από παλιά είχε πρόβλημα με τη βρώμα και το σκοτάδι. Η λευκότης ήταν το ευρωπαϊκό σύμβολο της αγνότητας, της καλοσύνης, της ζωής, της τάξης και του Θείου (αντιθέτως, ας θυμηθούμε την κλασσική κινεζική κουλτούρα, όπου η λευκότητα συμβολίζει το θάνατο και φοριέται στις κηδείες). Το μαύρο ή το σκοτάδι από την άλλη, παραδοσιακά υποδήλωνε την ανηθικότητα, το κακό, τον θάνατο, την αταξία και τον σατανά. Επί αιώνες, το κυρίαρχο ευρωπαϊκό ιδεώδες της ανθρώπινης ομορφιάς τόνιζε το λευκό δέρμα. Ο προφανέστερος λόγος γι’ αυτό είναι ότι το κοκκινισμένο ή μαυρισμένο δέρμα σημαίνει έκθεση στον ήλιο, τον αέρα και τη βροχή. Μια και η φεουδαρχική κοινωνία ήταν αγροτική, μια τέτοια έκθεση για ένα νεαρό άτομο (ή για μια γυναίκα οποιασδήποτε ηλικίας) σήμαινε δουλειά -συνήθως στους αγρούς. Οι ρυθμιστές του γούστου ήταν αριστοκράτες, για τους οποίους η απόλυτη αποφυγή της δουλειάς ήταν κρίσιμης σημασίας για τον ταξικό τους αυτοκαθορισμό. Αυτή η απόλυτη διαίρεση του κόσμου, με τον δικό της συμβολισμό του μαύρου-άσπρου, έφτασε στον υπερθετικό βαθμό από τον αριστοκρατικό δυϊσμό σε λευκή ευγένεια και σκοτεινή ταπεινότητα. Το αριστοκρατικό ιδεώδες της ομορφιάς που ισχύει ακόμη και σήμερα, διαμορφώθηκε σύμφωνα με τα σημεία απόστασης από τη δουλειά -το αθλητικό παρά το ογκώδες κορμί στον άνδρα, το ανάλαφρο αν και αισθησιακό σώμα στη γυναίκα, με τα λεπτά δάχτυλα κ.ο.κ. Η απόσταση από τη δουλειά σε μια κυρίως αγροτική κοινωνία, σήμαινε επίσης την απόσταση από τη βρώμα, την επαφή με το χώμα. Μέχρι σήμερα το χώμα σημαίνει βρωμιά, ακριβώς όπως το σκούρο σημαίνει κακό ή απειλή.
Τα σημαίνοντα της τάξης και του πλούτου ακόμη υπογραμμίζουν τις αισθητικές και ηθικές μας αξίες. Σκεφθείτε τους όρους «ευγενής» και «ταπεινός» όταν εφαρμόζονται στην ανθρώπινη επαφή, την καταγωγή της λέξης μας «κακός» (villain) από το vileyn που σημαίνει δουλοπάροικος, όπως και τη συγγένεια του vileyn με το «πρόστυχο» (νίle), από τη λατινική λέξη vilis που σημαίνει φτηνό.
Αυτό το πολιτιστικό σύμπλεγμα επέτρεψε στους Ευρωπαίους να σκλαβώσουν και να σφάξουν τους Αφρικανούς και τους ιθαγενείς Ινδιάνους με καθαρή συνείδηση, που σε διαφορετική περίπτωση δεν θα τους επέτρεπε κάτι τέτοιο.
Adam Cornford - "Η κατεργασία των κοπράνων"

Δεν υπάρχουν σχόλια: