Μία εγκύκλιος του υπουργείου παιδείας της τσαρικής Ρωσίας στα τέλη του 19ου αιώνα έλεγε: «Είναι ανάγκη να αποτρέψουμε από τη μέση εκπαίδευση τους μαθητές, που η κοινωνική θέση των γονέων τους δεν έπρεπε να τους κάνει να συνεχίζουν σπουδές στο γυμνάσιο και ύστερα στο πανεπιστήμιο». Γι’ αυτό τον σκοπό αυξάνονται τα δίδακτρα, με την εγκύκλιο να συνεχίζει: «Θα αποκλειστούν από τα γυμνάσια τα παιδιά που έχουν γονείς αμαξάδες, υπηρέτες, μαγείρισσες, πλύστρες, μικροέμπορους και άλλους της ίδιας κατηγορίας. Με εξαίρεση αυτά που έχουν εξαιρετικές ικανότητες, τα παιδιά δε θα αποσπώνται από το περιβάλλον στο οποίο ανήκουν και δε θα καταλήγουν -όπως έχει αποδείξει η πείρα- να περιφρονούν τους γονείς τους, να είναι δυσαρεστημένα από την κοινωνική τους κατάσταση και να επαναστατούν ενάντια στις κοινωνικές ανισότητες που υπάρχουν και που είναι αναπόφευκτες από την ίδια την φύση των πραγμάτων».

Στην τσαρική Ρωσία του 1914, στα πανεπιστήμια δεν φοιτούν περισσότεροι από 36.000. Τα γυμνάσια και τα πανεπιστήμια ελέγχονται αυστηρά από τις αρχές. Στα γυμνάσια έγιναν αλλαγές στα προγράμματα, με τρόπο ώστε να μειωθούν οι ώρες που αφιερώνονταν στις φυσικές επιστήμες και να αυξηθούν οι ώρες που αφιερώνονταν στις νεκρές γλώσσες, που τις θεωρούσαν λιγότερο επικίνδυνες για τη δημόσια τάξη.

Jean Ellenstein - «Ιστορία της Ε.Σ.Σ.Δ.»